De Pantanal is de parel van Brazilië. Lang niet zo beroemd als de Amazonebekken, maar veel geschikter voor een safari en het spotten van wilde dieren. Vrijwel onaangetast ruig laagland. De Pantanal is het kleinere broertje van de Amazone. Minder in het oog springend. Vaak onderschat. Minder op de voorgrond tredend. Maar minstens zo interessant.
Waarom Pantanal?
Pantanal is een absoluut ongerept paradijs voor natuurliefhebbers vanwege zijn overvloedige en diverse dieren in het wild. Dit unieke ecosysteem biedt de kans om zeldzame dieren zoals jaguars, reuzenmiereneters en kleurrijke vogels in hun natuurlijke habitat te zien.
Ritme van de rivieren
Een moeras is het niet, de Pantanal. Het is een enorme vlakte, waar rivieren het ritme bepalen. In juli is het gebied kurkdroog. In februari staat het voor tachtig procent onder water.
Tussen oktober en april zwellen de rivieren op. Ze barsten uit hun voegen en lozen hun overtollig water in de Pantanal. In mei zakt het water langzaam de bodem in. Het verdampt. Het zoekt zijn weg terug naar haar bron: de rivieren.
De tropische vlakte in het zuidwesten van Brazilië is de beste plek in Zuid-Amerika om wild te spotten.
Vogels, jaguars, krokodillen en anaconda's
Honderden vogelsoorten komen af op het buiten zijn oevers tredende water. Landdieren als jaguars en poema's zoeken juist de laatste plekken op waar het water de macht nog niet heeft gegrepen.
Zij wachten daar tot de rivieren zich weer terugtrekken, en de vissen zich geïsoleerd terug vinden in kleine meertjes. Hapklaar. Het jachtseizoen van de jaguars is dan geopend.
Miljoenen krokodillen sluipen door het eerst nog hoge en natte gras. De droogte laat steeds minder schuilplaatsen over voor de anaconda's. Kapucijneraapjes slingeren van boom to boom. Miereneters nemen weer hun ruimte.
Cowboys
Het ritme van de rivieren is aan mensen minder besteed. De afwisselende overstromingen en droogtes maken structurele landbouw onmogelijk.
De Pantanal is daardoor een gebied zonder steden. Het en der een zeldzaam dorpje met wat cowboys. Zij laten hun vee in het droge seizoen grazen op de vlakte. In het natte seizoen dirigeren ze hun kuddes elders heen.
Onbewoonde wildernis
Ruim 230.000 vierkante kilometer leeg gebied. De helft van Frankrijk. Het strekt zich uit over de grenzen met Paraguay en Bolivia. Het merendeel van het gebied is nagenoeg onbereikbaar. Alleen te voet en in het natte seizoen per boot. Het best nog wel te paard.
Het handjevol mensen dat in de Pantanal woont, verplaatst zich vooral met kleine vliegtuigjes en motorboten. Eén weg loopt er slechts door de Pantanal. Onverhard. Doodlopend. Alleen in het droge seizoen begaanbaar met een 4x4-terreinauto.
En dan zijn er nog de muggen en de hitte die het leven er voor mensen op langere termijn ondraaglijk maken. De warmte is bovendien drukkend. En muggenspray is in geen velden of wegen te krijgen. De zon brandt.
Ecotoerisme
Zo weinig menselijke bewoners betekent echter wel een ongekende ongereptheid van de natuur. De Pantanal is de ecologische parel van Zuid-Amerika.
Dat ontdekt de (eco)toeristische industrie ondertussen ook. Het spotten van wilde dieren is er veel makkelijker dan in de Amazone. Daar is de begroeiing zo dicht dat dieren alle kans krijgen zich veilig terug te trekken. Op de vlaktes van de Pantanal hebben zij die luxe niet.
Luxe komt in het woordenboek van de Pantanal echter nog altijd niet voor. De Pantanal is ruig. Het is natuur is zijn zuiverste vorm. Daar kun je niet omheen. Het is een gebied waar de mens nog niet heerst. En voorlopig ook nog niet zal heersen. Verwacht dus geen sterrenhotels.
Wat is er te doen in Pantanal?
- Zwem tussen de piranha's, vis op ze en eet ze op. Wat je al niet met het happige beestje kan doen ontdek je zelf in de Pantanal.
- Ga eens rustig ergens zitten en wacht tot de verschillende dieren tevoorschijn komen. Vooral de capibara's, ara's en apen laten zich snel zien.
- Rij op een paard over de vlaktes van de Pantanal. Zo geniet je van het uitzicht en de beesten om je heen.
- Maak een boottocht op de riviertjes die door de Pantanal stromen. Soms neemt de gids een band mee, zodat je hierop met de stroming mee de rivier afdobbert.
- Maak een tijdelijke tatoeage van een speciale vrucht. De vrucht pluk je van de bodem, je snijdt hem doormidden en je smeert het witte sap uit. Na enkele minuten wordt het donkerblauw en dat blijft dan zo'n drie weken zitten.
